Program:
Session 1 (9:30-11:30)
9:30 Nina Westzaan
10:00 Anne de Wilde
10:30 Sandra Wallner
11:00-11:15 Graduation ceremony
11:15-11:30 coffee break
Session 2 (11:30-14:00)
11:30 Niels Hoogendoorn
12:00 Meike Scholten
12:30 Martin Luyxck
13:00-13:15 Graduation ceremony
13:15-14:00 lunch break
Session 3 (14:00-16:00)
14:00 Sybren Woudstra
14:30 Arjanne Bruggeman
15:00 Anneke van Woerden
15:30-16:00 tea break
Session 4 (16:00-18:00)
16:00 Eleonoor Tchernoff
16:30 Jelma van Amersfoort
17:00 Wouter Capitain
17:30-17:45 Graduation ceremony
17:45-18:00 performance by Jelma van Amersfoort and Jelle Leistra
Abstracts:
9:30-10:00
Nina Westzaan
First supervisor: Sander van Maas
Exploring Black Cones: The reinvention of loudspeaker experience in the Darmstadt school
Between 1946 and 1961 the loudspeaker listener became an important figure, as the loudspeaker was an emerging medium and as electroacoustic music gained ground in the Darmstadt repertoire. He remains in our midst even today. Most of our daily listening experiences are mediated by the loudspeaker. However, a concrete and concise characterization of the loudspeaker listener is lacking in research.
Regarding this particular form of listening subjectivity geared towards loudspeakers as sources of sound since 1880, the research question I addressed was ‘how did composers of the Darmstadt school (1946-1961) constitute a loudspeaker listenership of their electro-acoustic compositions in both live and recorded contexts?’ In my talk I will argue that between 1946 and 1961 a new relationship between composers and the loudspeaker listener took shape. Between 1950 and 1961 in particular, composers of the electronic Darmstadt repertoire intended to constitute a relationship with the loudspeaker listener on a participatory level. The performances of electroacoustic works were no longer tied to one fixed point in space or a chronological notion of time. The absence of these handholds was meant to induce an active and critical, individual listening experience.
10:00-10:30
Anne de Wilde
First supervisor: Wim van der Meer
The Complete Experience: Musical omnivores and their experience of live classical and popular music
It has long been a commonplace finding in academia that the rise of mediated music has meant the decline of live music. The live music sector seemed doomed to extinction, surviving only as the result of state-subsidised conservation. Yet, how can it then be that the live music sector seems to be ‘booming’ more than ever? Concerts are often sold out, people are willing to pay more than 80 Euros for a ticket and bands are able to put on extremely expensive and over-the-top shows. Live music is, in fact, not a competitor of mediated music in terms of leisure spending, but has rather developed in combination with recorded music, as part of a single, yet more complicated music market. Based on theories of Simon Frith (2007), Lawrence Kramer (2011), Hans Abbing (2009) and Richard A. Peterson (1992), this thesis analyses this complicated music market from the audience’s point of view. How are musical performances experienced by the listeners and how does this experience relate to the special meaning that people ascribe to it?
10:30-11:00
Sandra Wallner
First supervisor: Henkjan Honing
Probing relative pitch in non-human animals: Music-theoretical considerations
The discourse on music evolution forms the theoretical background for this thesis in which the problems and challenges of studying non-human animals’ relative pitch perception in a music-theoretical context are investigated. Relative pitch perception in humans seems to be a fundamental cognitive trait that is already present immediately after birth. Since records on the musical abilities and behaviours of extinct hominids are missing, it is difficult to scientifically illustrate the evolution of music. By examining non-human animals’ auditory perception and thereby defining the particular aspects of music perception that are common to humans and other non-human animals, it is possible to achieve a fundamental knowledge of music perception. For example: do animals listen to the interval size or solely to the direction of pitch changes when deciding whether a sequence is the same or not? Does the use of just intonation affect the discrimination task more than using the equal temperament tuning system? Do key modulations have an impact in solving a pitch perception task? In principal, animals can be brought up without music. If they still demonstrate some musical abilities, this could be evidence of the innateness of these particular musical features. However, animals do not make music by themselves, so the musical qualities discovered in animals would not confirm a particular adaptation for music but would rather refer to more general auditory mechanisms.
11:00-11:30 Graduation ceremonies and coffee break
11:30-12:00
Niels Hoogendoorn
First supervisor: Sander van Maas
the Next SoundCloud: on changing technologies and what it is to be a user
When SoundCloud released a redesign of its audio sharing platform in December 2012 (the Next SoundCloud), part of its existing user base blamed the company behind the service for setting sail in an undesired direction. The changes that were applied –aimed at providing a simpler and more elegant way to engage with audio online– were felt to be counterproductive; diminishing the value of the platform these users grew highly accustomed to and dependent on in their musical endeavors.
I argue that although these users’ disillusion is genuine, their criticism is somewhat misplaced. In my opinion, change is a characteristic attribute of Web technologies. Moreover, I advocate that usefulness should not be regarded the ultimate measure to determine a technology’s value. In fact, although the use of technologies is often firstly valued in terms of usefulness and convenience, use shouldn’t be considered a mere “use in order to”. Our use of technologies also needs to be investigative and explorative. We should develop and emancipate a kind of use of technologies that touches upon itself, turning inward rather than immediately pointing at something external —a kind of use that might as well be useless and perhaps even inconvenient at times.
12:00-12:30
Meike Scholten
First supervisor: Wim van der Meer
Musealisering van muziek: Contradictio in terminis?
Dit onderzoek is het resultaat van twee afstudeerscripties: één voor de onderzoeksmaster Kunstwetenschap en één voor de master Muziekwetenschap.
Bij beide staat de musealisering van muziek centraal. Is het vatten van een zo vluchtige kunstvorm als muziek in een ‘tastbare’ museale opstelling niet per definitie een contradictio in terminis?
Uitgangspunt bij het onderzoek is de muziekverzameling van Daniël François Scheurleer (1855 - 1927) die thans in het depot van het Gemeentemuseum Den Haag ligt begraven. Hoe kan een collectie die aan het eind van de negentiende eeuw nog tot één van de grootste en mooiste van Europa behoorde nu uit het zicht zijn verdwenen? Welke museologische en muziekwetenschappelijke veranderingen liggen hieraan ten grondslag?
Een reconstructie van de verzamel- en tentoonstellingsgeschiedenis van de collectie, toont aan dat drie museummodellen (traditioneel, reflectief en marktgericht) de rol en functie van muziek als (museum)kunst ingrijpend hebben veranderd
Daarnaast hebben de motieven die de basis vormden voor de aanleg van negentiende-eeuwse muziekverzamelingen een zeer tegenstrijdige uitwerking op de omgang met en conservering van muziek in een hedendaagse museale context, waarbij de eenheid in veelzijdigheid die van muziek een unieke kunstvorm maakt wordt aangetast.
Het musealiseren van muziek levert binnen de huidige Nederlandse cultuurpolitiek discussie op over de plaats, functie, context en betekenis van het begrip muziek. Afhankelijk van de definitie die aan muziekwetenschap – en in het bijzonder aan het begrip muzikaal erfgoed – wordt gegeven, blijft het musealiseren van muziek daarom een contradictio in terminis.
12:30-13:00
Martin Luyckx
First supervisor: Wim van der Meer
Populaire muziek en muziekwetenschappen. De emancipatie van muziekwetenschappelijk onderzoek naar populaire muziek
Dit onderzoek richt zich op de rol van populaire muziek binnen de muziekwetenschappen. Jarenlang is deze muziek genegeerd en zodoende buiten de beschouwing van muziekwetenschappelijk onderzoek gebleven. De muziek zou vergeleken met bijvoorbeeld klassieke muziek oninteressant zijn. Toch heeft het onderzoek op academisch niveau naar populaire muziek zich de afgelopen decennia weten te emanciperen. Wat waren hier de redenen voor en wat heeft er voor gezorgd dat men anders over deze muziek is gaan denken? In het bijzonder zal er hierbij ingegaan worden op de situatie zoals deze aan de Universiteit van Amsterdam was en is. Ook zal de huidige status van het musicologisch onderzoek naar populaire muziek aan bod komen, de staat van de zogenaamde ‘high analysis of low music’ (Griffiths 1999).
13:00-14:00 Graduation ceremonies and lunch break
14:00-14:30
Sybren Woudstra
First supervisor: Wim van der Meer
The Meaning of Measure
In the thirteenth century, John of Garland initiated the development of rhythmical notation. Over the course of centuries, this led to the rise and use of the musical measure as we know it today. Music theorists tend to make a distinction between pulsating and non-pulsating music. What can we say about the meaning of measure use in pulsating music? From an investigation of the influence of tempo on the perception of rhythm, I work towards a formulation of meaning in measure use. In my thesis, I explicate several types of musical meaning of measure use, such as symbolical and practical meaning. Two notable examples are the Holy Trinity, which was symbolized in the ternary division of the modal perfect long, and the Waltz, both a music genre and dance, that is inextricably connected to the three-quarter measure.
14:30-15:00
Arjanne Bruggeman
First supervisor: Wim van der Meer
Jazz funerals in New Orleans
Begrafenissen met muziek kwamen al voor de twintigste eeuw door heel Amerika voor, onder zowel de zwarte als de blanke bevolking. De term ‘jazz funeral’ ontstond pas rond 1950/1960 aangezien de muziek, die tijdens de begrafenissen werd gespeeld, in eerste instantie geen jazz was. Door verschillende ontwikkelingen vind je de jazz funeral tegenwoordig bijna alleen nog in New Orleans onder de zwarte bevolking.
De wortels van de jazz funeral kunnen onder andere worden teruggevonden in verschillende Afrikaanse stammen uit West-Afrika, de Mardi Gras, muziek en begrafenis tradities van New Orleans brassbands, genootschappen en verenigingen en de zwarte kerk.
Orkaan Katrina is een van de oorzaken dat het aantal jazz funerals per jaar is teruggelopen. Toch is dit ritueel nooit helemaal verdwenen. Verschillende bronnen laten zien dat jazz funerals een grote rol spelen in de cultuur en identiteit van New Orleans, maar hoe hebben de jazz funerals de identiteit van New Orleans beïnvloed en wat voor invloed hebben deze parades nu nog op de identiteit van de stad?
15:00-15:30
Anneke van Woerden
First supervisor: Saskia Kersenboom
“A museum and a theatre in one!”: effectiveness in MixMax Brasil
The main focus of my thesis is MixMax Brasil, the current exhibition of Tropenmuseum Junior. In my presentation I want to demonstrate that performance is an important and valuable strategy for museum exhibitions, especially within the field of intangible heritage. In order to provide a productive framework to the concept of performance, I will use the ideas of Peter Brook about Immediate Theatre. In his book The Empty Space Brook proposes various components to the form of theatre he considers most successful. I will contrast the ideas of Peter Brook with the specific working method of Tropenmuseum Junior to show how and where performance can be seen present in MixMax Brasil. Focusing on MixMax Brasil as a concrete case study, I hope to show how performance can be of value not only within the context of MixMax Brasil and Tropenmuseum Junior in specific, but also in the world of museums in general.
15:30-16:00 tea break
16:00-16:30
Eleonoor Tchernoff
First supervisor: Eddie Vetter
Legitimering als rechtvaardiging. Over de legitimering van het cultuurbeleid van de Nederlandse rijksoverheid met betrekking tot orkesten en ensembles
Onder leiding van staatssecretaris Halbe Zijlstra is tijdens het kabinet-Rutte I een van de grootste bezuinigingen op cultuur doorgevoerd: 200 miljoen euro, bijna een kwart van het totale rijkscultuurbudget. In de media wordt een gebrek aan een goede argumentatie of legitimering vóór cultuurbeleid als een mogelijke verklaring gezien. In Legitimering als rechtvaardiging is daarom onderzocht hoe de Nederlandse rijksoverheid het cultuurbeleid legitimeert, in het bijzonder voor orkesten en ensembles. Het onderwerp is belicht aan de hand van een literatuurstudie en een serie interviews met beleidsmakers, wetenschappers, subsidieaanvragers en personen uit het kunstenveld, vrijwel allen werkzaam binnen de klassiekemuzieksector.
Aan de hand van deelvragen is het onderwerp ‘legitimering’ verder uitgediept. Hoe kan het begrip geduid worden? Hoe kunnen legitimeringen als ‘kunst is goed voor de economie’ en ‘kunst maakt mensen gelukkig’ naast elkaar bestaan? Hoe heeft de rijksoverheid het cultuurbeleid vanaf 1945 tot 2012 gelegitimeerd? En wat is het belang ervan? Op deze vragen, en wat de parallel is met milieubeleid in Zweden, geeft deze presentatie een antwoord.
16:30-17:00
Jelma van Amersfoort
First supervisor: Eddie Vetter
Een gepassioneerd en origineel talent. Inleiding tot het leven en werk van Pauline Duchambge (1776-1858)
Pauline Duchambge (1776-1858) componeerde in de eerste helft van de negentiende eeuw ruim driehonderd romances voor zang met piano-, harp- of gitaarbegeleiding die in haar tijd zeer populair waren, en die werden gewaardeerd door musici als François-Joseph Fétis en Hector Berlioz. Aan de hand van een historie van de romance in Frankrijk, een biografie van de componiste en van een aantal dichters met wie ze samenwerkte, alsmede analyses van een selectie van haar romances heb ik in mijn scriptie onderzocht hoe dit oeuvre past in de geschiedenis van de romance, en wat het oeuvre en haar levensloop zeggen over het culturele klimaat van haar tijd.
Een van Duchambges belangrijkste kwaliteiten blijkt haar keuze van goede en interessante teksten, van zowel bekende als onbekende dichters, mannen en vrouwen, highbrow en obscuur. De liederen die ze schreef hebben daardoor een zeer uiteenlopende thematiek en vertelperspectief.
Daarnaast was ze vooral op melodisch gebied origineel, begaafd en vindingrijk: ze gebruikt een soort cellentechniek om haar liederen intern tot een hecht geheel te smeden. Dit is door tijdgenoten zeker erkend. Het succes van haar werk kan – behalve aan de intrinsieke kwaliteit – tevens worden toegeschreven aan externe factoren als de behoefte van de opkomende burgerij aan toegankelijke, nostalgische en eenvoudige liederen, en aan muzikaal individualisme, escapisme en rollenspel in een restrictieve samenleving.
17:00-17:30
Wouter Capitain
First supervisor: Wim van der Meer
Performing the Orient: Edward Said’s (and Giuseppe Verdi’s) Aida
In the last one or two decades, musicology has attempted to catch up with the debates on ‘orientalism’ – the construction of ‘the Orient’ through cultural artefacts. Verdi’s Aida (1871) is, largely due to a highly critical essay on this opera by the prominent cultural critic Edward Said (1935-2003), probably the opera figuring most prominently within these debates. What disturbs me about these debates is that they generally focus on Aida from a historical perspective, thereby granting relatively little attention to the contemporary position of orientalism within operatic performance. In my talk, I will criticise this approach by discussing Peter Konwitschny’s production of Aida from 1994, in which the historical character of the opera is explicitly questioned. My argument is that, rather than treating problematic artefacts as part of a cultural heritage, musicology should take contemporary performances of Aida as an opportunity to reflect on our own constructions of and prejudices towards ‘the other’. More specifically, critical reflection on Aida can and should shed light on the celebratory attitude of intellectual, technological and economic advancement that necessarily involves, as a counterpoint to hegemonic self-glorification, the suppression of the other.
17:45 – 18:00
Performance by Jelle Leistra (tenor) and Jelma van Amersfoort (early-romantic guitar), who will perform four songs by the composer Pauline Duchambge (1776-1858):
Le bouquet de bal – text by Eugène Scribe
La jeune fille Russe - text by Élim Mestscherski
Coulez, coulez mes jours - text by Mélanie Waldor
Cancione amoroso - text by Gil Vicente