Congres Nieuwe Masters Musicologie 26/10/2012

Congres Nieuwe Masters UvA muziekwetenschap 2011-2012
Conference MA Graduates Musicology UvA 2011-2012
Date/Time: October 26, 2012 - 09:30 - 17:30
Location: University theatre (Nieuwe doelenstraat 16, Amsterdam)

9:30	Ben de Groot
	Hedendaagse festivals voor klassieke muziek in Nederland - Een verkennend survey-onderzoek in 2011
	Het te presenteren onderzoek had tot doel meer greep te krijgen op het klassieke muziekfestival. Hiernaar is nog weinig onderzoek gedaan. Festivals zijn als dragers van culturele verandering door verschillende evolutionaire stadia gegaan en hebben bijgedragen aan muzikale en sociale ervaringen van gemeenschappen. Vanaf de aller-vroegste festivals was muziek dominant op festivals. In het onderzoek is kort de recente geschiedenis van het festival onderzocht en zijn de resultaten betrokken van het meest recente festivalonderzoek. Vervolgens hebben op verzoek de organisaties van dertig festivals voor klassieke muziek in 2011 in Nederland hun medewerking gegeven aan het survey-onderzoek en aan de enquête onder hen. Het onderzoek verschafte informatie over kenmerken van deze festivals en over de betekenis, waarde en achtergronden van deze festivals. Het onderzoek laat zien dat de verscheidenheid onder hen in verschillende opzichten groot is en dat bij de festivalorganisaties uiteenlopende verwachtingen leven over artistieke, culturele en sociale doelen.
10:00	Monique van der Woude
	Artistieke selecties: contradictio in terminis? Een onderzoek naar de wijze en beargumentering van artistieke selecties bij het Asko|Schönberg Ensemble en het Amsterdam Sinfonietta
	Het maken van artistieke selecties heeft een romantische waas over zich heen dat te maken heeft met het beeld dat er algehele artistieke vrijheid zou zijn. Niets is minder waar. Al decennia lang buigen (kunst)sociologen zich over de vraag hoe kunst zich verhoudt tussen verschillende actoren die de maatschappij rijk is. In dit onderzoek wordt gekeken naar de wijze en beargumentering van artistieke selecties bij twee ensembles met verschillende doelstellingen, namelijk het Asko|Schönberg en Amsterdam Sinfonietta. Om hier meer inzicht in te krijgen wordt gebruik gemaakt van de theoretische benadering van de Belgische kunstsocioloog Pascal Gielen. Door middel van interviews met zakelijk en artistiek leiders kunnen de argumenten - waarop een artistieke keuze gemaakt wordt – in het ontwikkelde schema ingevuld worden. Dit geeft een gefundeerd inzicht in welke argumenten (per functie) worden aangedragen en waarmee beslissingmakers rekening houden om bepaalde composities wel of niet te programmeren.
10:30	Daan Overgoor
	Auto-tune en de zangstem - vocale toonhoogtemodificatie in populaire muziek
	Sinds het eind van de jaren 1990 bestaan er computerprogramma's waarmee de toonhoogte van een digitaal geluidssignaal eenvoudig en realtime kan worden veranderd. Plug-ins die digitale toonhoogtecorrectie mogelijk maken, zoals Auto-Tune en Melodyne, behoren inmiddels tot het basisgereedschap van de muziekproducer bij het bewerken van de zangstem: in veel hedendaagse populaire muziekopnames is de intonatie van de stem in enige mate aangepast. De software kan worden gebruikt voor de onopvallende correctie van een enkele vals gezongen noot of voor het verkrijgen van een mechanisch effect. De techniek wordt thans wereldwijd gebruikt en is in enkele muziekculturen zelfs tot stijlelement geworden. Toonhoogtemodificatie is slechts één van de aanzienlijke innovaties in digitale geluidsbewerking, maar de invloed ervan is naar verhouding groot. De voorname positie van de zangstem binnen (populaire) muziek en de menselijke gevoeligheid voor betekenisvolle details in stemgeluid maken het gebruik van intonatiecorrectie een delicaat proces, met gevolgen voor de werking van de stem in muziek.
11:00	Klaus Kuiper
	Linda Bandára and the gamelan - A musical soul between east and west
	One of the most remarkable figures in the history of music in the Dutch-Indies is Linda Bandára (1881-1960), most likely the first composer ever to combine gamelan instruments with western instruments. In this presentation I will shed some light on her life and work, and her hybrid position in the colonial society of the Dutch Indies. I will look at the reception of gamelan music by westerners from the early colonial days up to the beginning of the 20th century, to sketch the musical background and context in which Bandára worked. I will put her biography into some perspective, connecting it to the emancipation movement of gamelan music in the first quarter of the 20th century, her research into Javanese music and her position in the society of the Dutch Indies. And I will sketch her career as a composer and touch on some of her works - original compositions as well as transcriptions and adaptations of traditional Javanese music.
11:30	James Keene
	Sound Performance
	Does sound perform? And how does sound perform? In order to answer these questions sound must be objectified, as something which influences the way we experience our daily environment, something which has the ability to transform the black box theatre into that of an active performance space. To understand that sound has this capacity is to realise that listening (as opposed to hearing) is an enculturated activity. This means, that to a certain extent, we are able to experience our surroundings in a distinctly auditive way. Ultimately, this happens through the interaction between sound and space. Sound needs a space to be heard, and conversely, a space can come into existence through its sonic potential. In order to shed light on this interactive relationship, these elements will be revealed through real-life examples, showing that sound and space are inextricably bound as a collaborative force in the creation of what I call sound performance.
12:00	Stefan Wharton
	Noiseblogs: The Assimilation and Dissolution of Difference
	Noise and music are typically viewed as opposing phenomena within the culture of music; noise signifies disorder, while music signifies order. On the one hand, certain sounds are rendered noise through acts of systemic violence. On the other hand, musical actors may use noise to enact resistance against ‘the system,’ thus representing the conflict between subjective violence and systemic violence. Both phenomena are violent manifestations because both rely on implements, such as sound and sound technology. Music, however, has the added advantage of power; while violence merely relies on implements, power relies on numbers. Noise is ineffectual against music unless it acquires power, which inevitably results in its assimilation into the realm of music. Blogs provide an effective means of noise acquiring power, and therefore, are able play a significant role in the assimilation of noise into the realm of music. Moreover, blogs help to resolve conflict by democratizing culture and dissolving difference. The emergence of noise as a musical genre in and of itself is demonstrative of such dissolution.
12:30	Rebecca Erickson
	Voice and the Voiceless: the appropriation of slave song in the United States
	The slaves may have been without rights, but they were not without voice, until the time, that is, when they were freed, and the minstrel show appropriated their natively composed music for an externally manufactured image that outstripped slave songs in the world of popular music.  This paper traces the roots of slave song through the fog of aural era and external reaction into the present time whence the echo of appropriation and migration can still be heard today in music, film and literature.  The slaves were not voiceless, but the power to transcend their captivity died when that captivity transferred itself from the corporeal into the metaphysical: gags and chains manufactured from racism, ethnicity, imitation, identity misconstruction, and compliance.  This paper constructs from a multimedia perspective the argument that voice cannot be given, only claimed, and that a claim to voice via race is a request to be once more enslaved.
13:00	lunch break
14:00	Frank van den Berg
	Changing censorship strategies on the Iberian Peninsula between 1940 and 1960: the cases of Copla and Fado
	In the decade of the 1930s, the fascist dictators Franco and Salazar took over the rule of their nations, respectively Spain and Portugal. Both revolutions had their impacts on the musical life in the principal cities on the Iberian Peninsula. In the 19th centuries, ‘modern’ urban cultures were developed in various principal cities in the world. As a part of this development, Copla and Fado were heard in the main urban centers of Spain and Portugal. Due to the loose morals that musicians and public often had, the dictators regarded these genres as an offence to traditional values that were important to maintain the social order in the cities. As a consequence, musicians were initially banned and prosecuted. In a later stadium, from around 1950, Salazar and Franco have invented strategies to use the genres for their nation’s profit. In this lecture, I would like to elaborate on this change of strategy and to show you with some examples how Salazar and Franco used the copla and the fado to propagate their own ideals.
14:30	Laura Lauta van Aysma
	The humpback whalesong from an evolutionary perspective
	Music production is not exclusive to humans, it has been documented in birds, non-human primates, rodents, pinnipeds and cetaceans. The term "music" has traditionally been freely applied to birdsong. Aristotle observed that bird song was learned and by Darwin’s time, the similarities between human and bird "music" were well-enough understood for him to suggest that they are evolutionary analogs. It was once thought that bird song was the only form of animal music. The discovery of complex, learned vocalizations in marine mammals invalidated this belief. Humpbackwhale, Megaptera novaeangliae, songs were first described by Roger Payne in 1971. Whale songs are one of the most complex acoustic behaviours. They consist of a sequence of sounds organized in a hierarchic structure, whose components are repeated cyclically in a fixed pattern. In recent years change in song behaviour of songbirds and humpbackwhales has been attributed to the traditional processes of cultural transmission and evolution.
15:00	Nastasia Mohren
	Jazzin’ up the Movies The Distinct Functions of Jazz in Film
	Abstract: Jazz in the movies has a close relationship to race, sex, urbanity, and crime. But is that all? In my master thesis I am demonstrating the distinctive role of jazz as film music. The function of jazz in film re-adjusts over time so that it fits certain scenes more effectively than any other music. Particularly the 1950s mark a major point of change since jazz was from now on also used as nondiegetic music (underscoring). Additionally, the sociocultural circumstances surrounding jazz shifted. While it is still often used in stereotypical scenes, new domains join the function of jazz as film music as in, for instance, recent animation movies and commercials. Consequently, two questions arise: Is the often-claimed decrease of jazz in the movies since the 1950s maintainable? And is jazz inflexibly bound to its old filmic stereotypes?
15:30	Hester van der Male
	De registratiegewoontes van Samuel de Lange Sr.
	De registratiegewoontes van Samuel de Lange sr. (1811-1884), organist, pianist, stadsbeiaardier, docent en componist te Rotterdam, vormen een uniek voorbeeld van de negentiende-eeuwse registratiepraktijk in Nederland. In de door hem gespeelde orgelwerken liet hij registratieaanwijzingen na. Enkele hiervan zijn bedoeld voor het Bätz-orgel in de Rotterdamse Zuiderkerk en het merendeel voor het voormalig hoofdorgel van de Grote of St.-Laurenskerk te Rotterdam, waar De Lange sr. organist was van 1864 tot aan zijn overlijden. Analyse van de registratieaanwijzingen en vergelijkingen met die van tijdgenoten laten een beeld zien van de gemiddelde stadsorganist uit die tijd. Als ambachtsman die goed op de hoogte was van orgelbouw en orgelklank, maakte De Lange sr. zowel gebruik van klassieke terrassendynamiek als het negentiende-eeuwse manipuleren van de schakeringen van de basisklankkleur met uitgekiende registraties.
16:00	Jeroen Stoffels
	Ein glänzendes Schlußstück', Een schetsenonderzoek naar de piano-introductie van Beethovens Koorfantasie
	Het maken van schetsen was een belangrijk onderdeel van Beethovens creatieve proces. Aan de hand van de schetsen van de piano-introductie van de Koorfantasie in het schetsboek Landsberg 5 wordt onderzocht hoe deze inleiding is ontstaan. Eerst worden de ontstaansomstandigheden van de Koorfantasie uiteengezet, gesteund door verslagen van Beethoven en tijdgenoten. Vervolgens wordt de geschiedenis van het schetsenonderzoek toegelicht en wordt de discussie omtrent de rol van de schetsen voor analyse behandeld. Na een korte beschouwing van het betreffende schetsmateriaal volgt een vergelijking tussen de schetsen van de piano-introductie en de uiteindelijke versie. Hieruit blijkt dat de grote structuren al aanwezig waren in de schetsen en dat deze vooral in de uitwerking van details verschillen van het uiteindelijke werk.
16:30	Guénaëlle de Graaf
	Het pianowerk van Henri Dutilleux, een onderzoek naar de ontwikkeling van zijn stijl
	In deze scriptie is het piano-oeuvre van de Franse componist Henri Dutilleux (1916) geanalyseerd. Dit omvat tien werken van zeer verschillende lengte, die gecomponeerd zijn tussen 1946 en 1994. Er is onderzocht wat de specifieke kenmerken van de pianowerken zijn en of hierin een ontwikkeling is waar te nemen. Een belangrijke mijlpaal is de Pianosonate (1948) die Dutilleux als zijn opus 1 beschouwt. Hierin vond hij de kiemen van een authentieke stijl waarnaar hij op zoek was. Een aantal, later verder ontwikkelde, kenmerken zijn zo – in meer of mindere mate – terug te voeren op de Pianosonate. Daarnaast vond er een belangrijke verschuiving in Dutilleux’ aandacht plaats vanaf 1965, toen resonantie een vooraanstaand aspect werd in de composities. Dit had tot gevolg dat zijn werk experimenteler werd ten opzichte van zijn vroege werk, dat nog grotendeels traditioneel van vorm was.
17:00	Maurits Knol
	The musically sublime in Hegels aesthetics
	Hegels ideas about music are, in comparison with for instance his contemporary Schopenhauer, generally neglected in the philosophy of music and more specifically in the historiography of the musically sublime; while writers such as Longinus, Burke and Kant (each of them wrote nothing or almost nothing about music) are preferred in historiographical discussions on the musically sublime over the musicologically more extensive and profound Hegel. My aim is to demonstrate the relevance of Hegels philosophy of music by considering his idea of the musically sublime. I will therefore not merely explain Hegels idea of the musically sublime but also show that it is unique in comparison with recognized thinkers on the sublime. Although there are many interesting differences I will limit my argument on this occasion to the important role of vocal music in his notion of the musically sublime and we will hear how some of Haydn's work embodies (and, perhaps, influenced) it.
17:30	Pauline Oldenhave
	Geboeid door ruimte: een onderzoek naar ruimte en ruimte-ervaring in electronische dansmuziek
	In onderzoek naar elektronische dansmuziek staat vooral het al dan niet gedrogeerde participerende clubpubliek centraal. Deze muziekvorm is echter niet beperkt tot het partycircuit: ook in privéomstandigheden wordt deze muziek geconsumeerd. Voor het luisteren naar elektronische dansmuziek is nog nauwelijks aandacht geweest. In dit onderzoek staat het luisteren centraal, de interpretatie en ervaring van een luisteraar in ‘home-listening’ situaties. Beargumenteerd wordt dat ruimte en ruimte-ervaring tijdens het luisteren naar deze muziek naar de voorgrond kunnen treden, waarbij twee werken afkomstig uit het minimaltechno-repertoire als casestudies dienen. Om inzicht te krijgen in wat ruimte en ruimte-ervaring in deze werken bepaalt, wordt theorievorming over luisteren, interpretatie en ervaring die geformuleerd is binnen het discours van de westerse kunst- en popmuziek in verband gebracht met het luisteren naar elektronische dansmuziek. Uitgelicht worden het effect van de akoesmatische luistersituatie, het gebruik van onconventioneel geluidsmateriaal, studiotechnieken en structurele kenmerken en hoe deze zich verhouden tot luisteren, interpretatie, ruimte en ruimte-ervaring in de twee casestudies, Plastikmans Locomotion en Gaisers Chlorine.